-
mieszkańcy Ałma Aty8.07.20038.07.2003Zauważyłem pewną rozbieżność pomiędzy tym, co podaje Nowy słownik ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego, a wersją ze Słownika nazw własnych Jana Grzeni. Chodzi o nazwy mieszkańców i mieszkanki Ałma Aty: Polański podaje: ałmaatczyk, ałmaatka, ałmaacki, Grzenia podaje: ałmatczyk, ałmatka, ałmacki. Który z nich ma rację? W którym słowniku jest błąd?
-
nazewnictwo botaniczne19.07.200619.07.2006Chciałbym zapytać, czy nazwy roślin bieluń dziędzierzawa i pokrzyk wilcza jagoda są nazwami pospolitymi, czy własnymi. Jeśli to nazwy własne, to dlaczego w definicji atropiny (substancji z owoców tych roślin) w encyklopedii PWN napisano: „alkaloid występujący m.in. w owocach pokrzyku wilczej jagody i bielunia dziędzierzawy”? Dlaczego nie użyto tu w nazwach tych roślin dużej litery? Czy to ma związek z nazwą własną, czy nie? Czy też chodzi tu o inne prawidła?
Dziękuję za odpowiedź. -
nazwy geograficzne
29.10.200729.10.2007Z https://encyklopedia.pwn.pl/:
1. Madryt, Madrid; Kronsztad, Kronsztadt; Wiedeń, Wien – te drugie warianty nie są używane w polskim (zwłaszcza to a z kropką); ale:
2. Petersburg, Sankt Petersburg; Krzemieniec, Kremenaros, słowac. Kremenec, ukr. Kremeneć; Segedyn, Szeged – tu drugi wariant to nazwa używana w polskim;
3. Ignalino, Ignalina – ten przypadek nie wiem, jak potraktować; Wikipedia foruje to, co w PWN jest na drugiej, o niejasnym statusie pozycji. Proszę o objaśnienie.
-
nazwy geograficzne28.10.200828.10.2008Szanowni Państwo!
Proszę o wyjaśnienie, dlaczego pisze się np. Dolina Białki (tatrzańska), ale dolina Dunajca czy dolina Wisły? Na stronach Encyklopedii PWN znalazłam zapisy:
— masyw/Masyw: Szczepankiewicz Stanisław, Peryglacjalny rozwój rzeźby stoków masywu Ślęży; Sulistrowiczki ‘m. w Masywie Ślęży’,
— pasmo/Pasmo: Czantoria ‘szczyt w Paśmie Czantorii, w Beskidzie Śląskim’; Stożek ‘szczyt w paśmie Czantorii’.
Bardzo dziękuję za pomoc, pozdrawiam,
Justyna -
nazwy okresów i epok geologicznych oraz klimatycznych12.07.200612.07.2006Szanowni Państwo,
Uczestniczę w przygotowaniu do wydania zbioru artykułów archeologicznych. Autorzy stosują w nich pisownię nazw okresów dużymi literami, np.: Atlantyk, Młodszy Dryas, Bölling, Ällerod. Z zasady oznaczonej we wstępie do NSO jako [103] wynika, że powinno się te nazwy pisać małą literą. Nie wiem jednak, czy warto łamać powszechny, jak się wydaje, uzus w środowisku fachowym.
Anna Garbaczowa -
niewiasta18.10.200518.10.2005Czy słowo niewiasta obejmuje również pannę, dziewicę, czy dotyczy tylko kobiet zamężnych? Pytam w związku z tekstem przygotowywanym do publikacji. Słownik i encyklopedia nie pozwalają tej kwestii rozstrzygnąć.
Pozdrawiam,
Marek Nalewajka
-
noktorama14.12.201314.12.2013Szanowna Poradnio
Co to jest noktorama? Słowo znalazłem w jednej z powieści Sebalda. Z kontekstu wynika, że chodzi o jakieś pomieszczenie lub przestrzeń w ogrodzie zoologicznym. W słownikach a także w Internecie nie występuje takie określenie.
Pozdrawiam -
odmiana nazw ulic – ciąg dalszy18.07.200318.07.2003Szanowni Państwo!
Piszę w nawiązaniu do listu, który opublikowano ostatnio w Poradni. Oto jej treść wraz z odpowiedzią:
Pytanie: Odmiana nazw ulic: Jest w Warszawie ul. Zgoda. Jak ją odmienić, może w ogóle się nie odmienia? Mieszkam na Zgoda 5 czy na Zgody 5? Dziękuję za pomoc.
Odpowiedź: Jest więcej ulic o formie rzeczownika w mianowniku, np. Trakt Lubelski. Powiedziałbym, że ktoś mieszka na Trakcie Lubelskim albo przy Trakcie Lubelskim (druga forma brzmi bardziej oficjalnie), podobnie na (przy) Zgody 5 albo na (przy) ulicy Zgoda 5. Sformułowanie „Mieszkam na Zgoda 5” brzmi bardzo niezręcznie.
Natomiast moim zdaniem poprawne jest sformułowanie: „Mieszkam przy/na ul. Zgoda 5” (jak w odpowiedzi) albo (uwaga!) „Mieszkam na Zgodzie 5” (czyli z miejscownikiem), a nie „(…) na Zgody 5” (czyli z dopełniaczem). Forma Zgody 5 byłaby poprawna, gdyby ulica nosiła nazwę na przykład jakiegoś wyimaginowanego Antoniego Zgody. Proszę powiedzieć, czy moje rozumowanie (i wyczucie językowe) jest prawidłowe.
Przy okazji zadam pytanie również dotyczące nazwy warszawskiej ulicy. Chodzi mi o ulicę Freta na Nowym Mieście. Jak się powinno mówić: sklep przy/na Freta czy może sklep przy/na Frecie? -
Ojcze nasz17.06.200817.06.2008Dzień dobry!
Która pisownia jest poprawna i dlaczego: Ojcze nasz czy Ojcze Nasz? SO PWN i SPP PWN w wersji elektronicznej (2000 r.) podaje wyraz ojczenasz, a w przykładach: „Zmów kilka ojczenaszów”. Ale ndm: „Zmówić pięć modlitw Ojcze Nasz”. Encyklopedia PWN w wersji on-line podaje natomiast odsyłacz „Ojcze Nasz > Modlitwa Pańska”, jednak w haśle „Modlitwa Pańska” czytamy: „Modlitwa Pańska, Ojcze nasz […]”.
Jakiego rodzaju gramatycznego jest ten związek wyrazowy? -
pergamoński czy pergameński?4.09.20024.09.2002Uprzejmie proszę o wyjaśnienie rozbieżności w zapisie przymiotnika od nazwy Pergamon. Według słownika ortograficznego przymiotnik winien brzmieć pergameński. Taka właśnie formę (chyba bez wyjątku) można znaleźć w 7-tomowej encyklopedii PWN. Jednakże w najnowszej, Wielkiej encyklopedii PWN znajdujemy formę pergamoński, np. hasło Berlin wspomina o Muzeum Pergamońskim. Co sądzić o tej rozbieżności? Czym jest spowodowana? Czy obie formy są równie poprawne?
Jakoś bardziej „swojska” wydaje się nam forma z o, a więc pergamoński (używana na przykład w „Słowniku mitów” W. Kopalińskiego), ale pragniemy poznać opinię specjalistów.
Z poważaniem
Andrzej Szymczak